Dawno, dawno temu, w czasach niemalże antycznych, zapoznaliśmy się z kilkoma angielskimi rzeczownikami łacińskiego pochodzenia, które po dziś dzień zachowały odmianę w liczbie mnogiej z czasów Seneki i Cycerona. Jednakże łacina, jakkolwiek popularna i wszędobylska (mimo swej niezaprzeczalnej lingwistycznej martwoty) nie jest jedynym antycznym językiem panoszącym się w angielskich słownikach, a to za sprawą greki – z którą też częstokroć bywa mylona. Dziś poznamy prawidłowe końcówki liczby mnogiej angielskich rzeczowników zrodzonych w kraju filozofów zamieszkujących beczki i nigdy niewchodzących do tej samej rzeki. Co ciekawe, wielu native speakerów instynktownie rozpoznaje antyczne pochodzenie owych słów, lecz błędnie utożsamiają je z językiem łacińskim, stosując niepoprawne końcówki liczny mnogiej. Wstyd jak nic. Aby uniknąć demaskującego brak kompetencji faux pas, proponuję rzetelne zapoznanie się z kilkoma najpopularniejszymi przykładami reliktów greki w języku angielskim, ich obecnym znaczeniem i formami liczby mnogiej.
STIGMA
Here’s a word whose original plural has taken on a different meaning with the result that stigmata and stigmas mean different things. A stigma is some kind of negative mark. It is usually used figuratively and its plural form is stigmas.
In the first half of the twentieth century a woman was ruined by the stigma of an illegitimate child.
That businessman was never able to overcome the stigmas of having embezzled company funds and running away to Mexico.
The original plural stigmata refers to the crucifixion wounds of Christ and to the marks of these wounds as they have reportedly appeared on the bodies of certain Christian mystics (although scientifically the whole issue is a bit fishy…).
People reported to have experienced stigmata include Francis of Assisi and Catherine of Siena.
DOGMA
Just as in the case of stigma, the original plural was dogmata, but the form dogmas has prevailed. However, the well-known adjective dogmatic comes from the Greek plural.
Nowadays, it is surprisingly easy to find shallow dogmas in some new-age societies.
RHINOCEROS
You must admit that the form rhinoceroses sounds a bit unreasonable, doesn’t it? You might be tempted towards Latin endings: rhinoceroi or rhinoceri, but the ancient Greek pedigree of the word commands us to use rhinocerotes, the use of which was considered annoyingly show-offy even in the classic-crazy 1800s. Therefore, rhinoceroses is in fact the most popular and widely accepted plural, however silly it may sound.
CLIMAX
This Greek plural form for climax is usually found in contexts involving the Greek meaning of the word – ladder – or at least its conceptual derivatives. Yet it did gain some attention in the 1800s in fancy texts describing literary, musical, and dramatic climaces (or anti-climaces). It was also used in the 1940s and 50s Kinsey reports on sexual behaviour in reference to "multiple climaces." Nowadays we would rather stick to a regular plural – probably because of the letter x in it, which is definitely more kinky than c and therefore more useful in reports regarding sex.
Opmerkingen